Jemioła. Co symbolizuje ta roślina kojarzona z Bożym Narodzeniem?

Jemioła – symbol miłości, życia i płodności, a dziś także obowiązkowa dekoracja świątecznego wystroju domu. Niegdyś była uznawana za roślinę świętą. Jaka jest historia tej niezwykłej rośliny i jak jej gałązki stały się bożonarodzeniową ozdobą?

Jemioła – charakterystyka

Jemioła pospolita to zielony gęsty krzew pochodzący z rodziny sandałowcowatych. Choć roślina zapisała się w zbiorowej pamięci jako pozytywny symbol miłości i dostatku, mało kto wie, że w przyrodzie jest rośliną półpasożytniczą. Różnorodne pędy wyrastają na drzewach liściastych i iglastych. Roślina zagnieżdża się w konarach drzew, wrasta korzeniami pod korę i przy pomocy ssawek wysysa wodę oraz sole mineralne. Jednak jemioła ma także swoje dobre strony – jako że zimą wydaje białe owoce, są one pożywieniem dla wielu gatunków ptaków.

Niegdyś wierzono w lecznicze właściwości jemioły, która miała szerokie zastosowanie. Uznawana była za lekarstwo na wszelkie choroby i dolegliwości oraz stosowano ją jako antidotum. Wykorzystywano ją między innymi w przypadkach epilepsji – wówczas kazano epileptykowi nosić przy sobie listek krzewu lub wypić z niego napar. Napary z jemioły polecano także przy chorobach serca, bólach głowy, przeziębieniu, problemach przewodu pokarmowego. Obecnie jednak od jemioły trzymamy się z daleka. Jako roślina trująca stosowana nieumiejętnie może poważnie zaszkodzić. Wciąż jednak cieszy się popularnością jako symbol przynoszący szczęście i jako świąteczna ozdoba.

Jemioła – symbol, który ma wiele znaczeń

Jemioła to krzew pełen sprzeczności. Budzi dobre oraz złe skojarzenia. Powieszona nad drzwiami wejściowymi do domu ma odstraszać złych ludzi, a przyciągać uczciwych gości. W kulturze i wierzeniach istniała już w czasach przedchrześcijańskich. Celtowie wierzyli w jej magiczne właściwości, czcząc roślinę, która pozostaje zielona, kiedy wszystko inne obumiera. Wypuszcza owoce zimą, porasta drzewa pozbawione liści i roślinności, przy czym sama nie ma korzeni sięgających ziemi. Przez te lata narosło wokół niej wiele znaczeń, tradycji oraz symboliki.

Sprawdź też: Świąteczne dekoracje! Girlanda świąteczna — jak zrobić? Pomysły i inspiracje

Miłość

Jemioła to nie od dziś symbol miłości. Tradycja mówi, że całowanie pod jemiołą ma przynieść parze zakochanych długi i trwały związek. Dlaczego jemiole przypisuje się takie magiczne właściwości? Kiedyś uznawana była za roślinę mistyczną, bo w pewnym sensie „pokonuje czas”. Zimą, kiedy inne rośliny usychają, ona zaskakuje żywotnością. Nie ulega wpływowi czasu, ponieważ zawsze jest zielona. Pocałunek pod jemiołą ma więc zagwarantować parze długi związek nienadgryziony przez ząb czasu. Jemioła to obraz niezniszczalności i wieczności, dlatego poleca się ją zakochanym, którzy chcą umocnić swój związek.

Życie i płodność

Grupą, która wyjątkowo mocno związana była z symboliką i właściwościami jemioły, byli Celtowie. Stosowali krzew jako ochronny talizman, ale i wykorzystywali go do innych rzeczy. Przyrządzali napoje z jemioły i stosowali je jako odtrutkę, afrodyzjak oraz lek na bezpłodność. Jemioła była dla nich symbolem życia i żywotności – miała ogromną świętą moc, dlatego np. nie można było jej zrywać narzędziem innym niż złoty sierp, a sam krzew nie mógł dotknąć ziemi, by nie zbrukać się grzechem. Takie wierzenia przetrwały lata i dotarły także do Polski. Do dziś niektórzy wierzą, że jemioła ma zagwarantować wysoką potencję mężczyznom i zapewnić powodzenie u płci przeciwnej. Co ciekawe, według innych podań odwar z jemioły lub zjedzenie jej owoców miało powodować poronienia u kobiet w ciąży.

Dostatek

Większość podań mówi o dobroczynnym działaniu wiecznie zielonej rośliny, jaką jest jemioła. Legendy głoszą, że ma ona moc, by obdarzyć kogoś dostatkiem i dobrobytem. Żeby tak się stało, gałązka jemioły wieszana w domu powinna być bogato obsypana białymi jagodami, ponieważ ma to symbolizować bogactwo. Według zwyczaju powinno się zachować krzew w domu do następnego roku. Jeśli usychająca gałązka jemioły nie sczernieje, a zachowa swój piękny złoto-zielony kolor, oznacza to, że kolejny rok będzie dla domowników pomyślny i obfitujący w dostatek.

Święta

Jemioła w domu to nieodłączny element świąt Bożego Narodzenia. Tworzy się z niej stroiki lub wiesza bezpośrednio pod sufitem jako osobną ozdobę. Można ją także włożyć do wazonu na stole świątecznym jako dekorację wigilijną. W czasie oczekiwania na święta rozpowszechnił się także zwyczaj całowania pod gałązkami krzewu. Tradycja ta przywędrowała do Polski z Anglii, w której zwyczaj dekorowania domów zielonymi gałązkami był znany od XVIII wieku.

Jemioła, jako roślina święta, miała w świątecznie udekorowanych domach wprowadzać porządek sacrum. Skąd przeświadczenie o boskiej mocy krzewu? Jemioła rośnie wysoko na drzewach, nie mając bezpośredniej styczności z ziemią. Jej korzenie nie dotykają nigdy nieczystego gruntu. Chrześcijanie porównywali ją nawet do świętego drzewa życia o wyjątkowej mocy. Niektórzy wierzyli, że jemioła jest rośliną, która spadła z nieba.

Krótka historia jemioły – dlaczego uważamy ją za symbol Bożego Narodzenia?

Historia jemioły – jej symboliki, mistycznych znaczeń i leczniczych właściwości – jest znana od dawna. Dziś jednak jest to przede wszystkim dekoracja kojarzona ze świętami bożonarodzeniowymi. Jak to się stało? Jemioła stała się symbolem świąt przez swoje starodawne znaczenie kultowe, ale i przez skojarzenia ze świętością, wiecznością i potęgą życia, która łączy się z symboliką narodzin Chrystusa. Jemioła ma sobą reprezentować stałość i niezmienność, wieczny porządek rzeczy. Ma być także znakiem odrodzenia.

Co więcej, roślina ta obrasta drzewa, głównie brzozy, topole, olsze, właśnie w grudniu, czyli w miesiącu świąt Bożego Narodzenia. Według tradycji ma ona przynieść domownikom szczęście i pomyślność. Ci jednak mają za zadanie zawiesić pokaźną gałązkę (najlepiej obrośniętą w owoce) nad drzwiami wejściowymi do domu, nad stołem świątecznym lub w kuchni. Aby magia krzewu zadziałała, jemioła powinna się pojawić w domu nie tylko w odpowiednim miejscu, ale i czasie – dopiero w dzień Wigilii. Należy także poczekać, aż uschnie i zachować ją do następnych świąt bożonarodzeniowych.

Popularność jemioły nie maleje, chociaż roślina ta ma w naszych domach bardzo długie korzenie. Będąca częścią świątecznych dekoracji przypomina domownikom o miłości, świętości i wieczności. Aby przekonać się o jej pozytywnym działaniu, zadbaj o obecność jemioły na święta!

Źródło obrazka głównego: zazieleni.pl