0
Nie wiesz kiedy sadzić ziemniaki i jak to robić w prawidłowy sposób? Na czym polega odpowiednia technika uprawy tego powszechnie znanego i chętnie spożywanego warzywa? Na te właśnie pytania postaram się odpowiedzieć w tym artykule!
Ziemniaki, kartofle, pyry. Wiele nazw, jedna miłość. Dorzucając do nich schabowego i surówkę otrzymujemy jeden z najpopularniejszych polskich obiadów, który wielu naszych rodaków kocha. Ja także! Ziemniaki ogólnie są kluczowym składnikiem niezliczonych wyśmienitych dań. Upieczone, puree, czy też zamienione w chrupiące frytki, każdy znajdzie dla siebie idealny sposób na ich przygotowanie.
Jak w takim razie sadzić ziemniaki i kiedy najlepiej to robić? Odkryj kluczowe wskazówki dotyczące sadzenia ziemniaków i naucz się, jak odpowiednio o nie dbać, by zapewnić sobie obfite i zdrowe zbiory.
Kiedy sadzić ziemniaki? Optymalny termin
Czas na sadzenie ziemniaków zależy głównie od temperatury gleby – idealna to ta, która na głębokości 10 cm osiąga 8-10°C, co jest sygnałem do rozpoczęcia sadzenia. Odmiany wczesne, które zostały podkiełkowane, mogą być sadzone nieco wcześniej, już przy temperaturze gleby wynoszącej 5-6°C.
Sadzenie ziemniaków w glebie, która nie jest jeszcze odpowiednio ciepła, może prowadzić do opóźnionych i nierównomiernych wschodów. To natomiast utrudnia późniejsze prace w ogrodzie. Dodatkowo zbyt wczesne sadzenie zwiększa ryzyko chorób, takich jak rizoktonioza.
W Polsce, ze względu na różnorodność warunków klimatycznych, terminy sadzenia mogą się różnić, ale najbardziej odpowiedni okres to druga i trzecia dekada kwietnia.
Reklama
Sprawdź też: Ile gotować ziemniaki i jak robić to prawidłowo?
Zwlekanie z sadzeniem ziemniaków może nieźle namieszać w plonach i jakości przechowywanych bulw. Wyobraź sobie, że dwa tygodnie opóźnienia i masz mniejsze ziemniaki, mniej skrobi i suchej masy na pokładzie, a do tego bulwy mogą ciemnieć — zarówno te na talerzu, jak i te w garnku. Nie wspominając już o tym, że ciemniejsze frytki mogą nie wyglądać apetycznie. Do tego wszystkiego dochodzi wzrost cukrów, których nikt nie chce, i krótszy czas, przez który nasze ziemniaki będą zachowywać świeżość.
Z drugiej strony, sadzenie w sam raz, czyli w złotym okresie, nie tylko daje roślinom szansę na mocne zakorzenienie. Dzięki temu mogą one skuteczniej zagospodarować zimowe rezerwy wody i składników odżywczych z gleby, co przekłada się na zdrowe i obfite plony. Więc lepiej nie zwlekać i sadzić z głową!
Czego potrzeba do uprawy ziemniaków?
Aby zacząć przygodę z uprawą ziemniaków, przygotuj się na małe ogrodnicze zakupy. Na start potrzebujesz:
- Sadzeniaki, czyli małe ziemniaczki gotowe do posadzenia,
- Specjalistyczny nawóz, który sprawi, że ziemniaki będą rosły jak na drożdżach,
- Głęboki pojemnik lub worek, jeśli myślisz o uprawie na balkonie lub w ogródku miejskim,
- Łopatka ogrodowa, widły i szpadel, żeby móc efektywnie pracować w ziemi,
- Konewka, bo każda roślina lubi się napić,
- Skrzynie, torby lub worki do przechowywania swojego bogactwa po zbiorach.
Ale to dopiero początek! W trakcie sezonu przyda ci się także ostra motyka, aby łatwo pozbywać się niechcianych gości w postaci chwastów. Wersja z literą U lub trójzębna to narzędzia dla tych, co lubią precyzję i chcą dbać o swoje ziemniaki bez ryzyka uszkodzenia. Na koniec, gdy nadejdzie czas zbiorów, nieocenione okażą się gable – widły, które delikatnie wydobędą bulwy na powierzchnię bez ich uszkadzania. Ogrodniczy zestaw marzeń, prawda?
Jak prawidłowo sadzić ziemniaki?
Ziemniaki to prawdziwe kameleony w świecie roślin — poradzą sobie w wielu rodzajach gleby, ale najlepiej czują się, kiedy mają pod sobą coś luźnego, żyznego i co ważne — słonecznego. Jesień to idealny moment, by przygotować im mieszkanie na wiosnę, dorzucając trochę dojrzałego kompostu czy obornika, żeby poczuły się jak w luksusowym spa.
Sprawdź też: Kiedy sadzić truskawki? Wiosną jest odpowiedni czas?
Kiedy przychodzi czas na sadzenie, zakładaj ogrodnicze rękawice i rób płytkie rowki, takie na około 7,5 do 15 cm głębokości. Ziemniaki sadź z kiełkami w górę, jak małe antenki wypatrujące słońca. Jeśli grasz na szybkość i wybierasz odmianę bardzo wczesną, możesz śmiało sadzić je bliżej siebie.
Po zasadzeniu przykryj swoich podopiecznych kocykiem z ziemi i daj im chwilę spokoju. Nie przesadzaj z podlewaniem na starcie, bo w zbyt mokrej glebie mogą się zamienić w ziemniaczane zombie. Lepiej dać im trochę przestrzeni, dopóki nie zaczną wychylać z ziemi pierwszych zielonych listków.
Wybór odpowiedniej odmiany warzywa
Sukces w uprawie wczesnych ziemniaków zależy od właściwego wyboru odmiany. W Polskim Rejestrze Odmian Oryginalnych Roślin Rolniczych znajduje się aktualnie 23 odmiany ziemniaków bardzo wczesnych i wczesnych. Oto one, podzielone na dwie grupy:
Do grupy bardzo wczesnych należą:
- Accent
- Drop
- Fresco
- Irys
- Karol
- Malwa
- Orlik
- Ruta
- Aster
- Gloria
- Frezja
Do grupy odmian wczesnych należą:
- Aksamitka
- Albina
- Bila
- Cykada
- Felsina
- Jaśmin
- Latona
- Lotos
- Perkoz
- Sumak
- Cedron (odmiana skrobiowa)
- Karlena (odmiana skrobiowa)
Większość zarejestrowanych w Polsce odmian bardzo wczesnych, a także niektóre wczesne, już 15-20 dni po wschodach zaczyna tworzyć bulwy, a po kolejnych 5-7 dniach wchodzi w fazę intensywnego plonowania. Po 3 tygodniach od rozpoczęcia wiązania bulw rośliny mogą zgromadzić około 500g plonu na metr kwadratowy, co przekłada się na około 20 ton z hektara.
Jak głęboko sadzić ziemniaki w ziemi?
Jak głęboko powinno się sadzić ziemniaki, żeby rosły zdrowo i obficie? Zbyt głęboko, a rośliny będą miały problem z rozwojem. Zbyt płytko, a ziemniaki wyjdą na światło dzienne i zazielenią się. Eksperci z Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego podpowiadają złoty środek: głębokość równa średnicy sadzeniaka plus dodatkowe 1-2 cm, licząc od powierzchni gruntu przed sadzeniem. To klucz do bogatego plonu.
Sprawdź też: Jakie warzywa może jeść pies, a jakich musi się wystrzegać?
Co więcej, pomiędzy sadzeniakami warto zachować około 50 cm odstępu. Pamiętaj też, by sadzić ziemniaki z kiełkami wypatrującymi nieba. A nad każdym rządem posadzonych ziemniaków tworzy się redlinę – kopczyk o wysokości około 25 cm.
Aby ziemniaki miały najlepsze warunki, miejsce pod ich uprawę w przydomowym ogródku najlepiej przygotować już jesienią. Przekopana i wzbogacona obornikiem ziemia to fundament udanej uprawy. Dlatego, w wielkim skrócie:
- Zachowaj odstęp około 50 cm między poszczególnymi sadzeniakami, aby zapewnić im przestrzeń do rozwoju.
- Sadź ziemniaki z kiełkami skierowanymi w górę – to gwarancja, że rośliny będą rosły w odpowiednim kierunku.
- Twórz nad każdym rządem sadzeniaków redlinę, czyli kopczyk ziemi, o wysokości około 25 cm, aby stworzyć optymalne warunki dla wzrostu ziemniaków.
Sadzenie w workach i pojemnikach
Gdy borykasz się z twardą, gliniastą ziemią lub po prostu masz ograniczoną przestrzeń, ziemniaki w pojemnikach mogą być twoim ogrodniczym hackiem. To świetna opcja, zwłaszcza jeśli zdecydujesz się na wczesne odmiany ziemniaków, które nie potrzebują wiele miejsca i mają mniejsze bulwy.
Dla każdego sadzeniaka przygotuj około 10 litrów kompostu. Czyli jeśli masz pojemnik 40-litrowy, zmieścisz w nim cztery ziemniaczki. Wybierając ziemię, postaw na najlepszą możliwą kompostową i zwróć uwagę, by Twój pojemnik lub worek miał odpowiednie otwory, które pozwolą wodzie uciekać, nie zalewając roślin.
Sprawdź też: Jesień w ogrodzie – jak przygotować ogród na chłodniejszą aurę?
Zacznij od uzupełnienia pojemnika kompostem do ¼ jego wysokości i poukładaj na wierzchu sadzeniaki, kiełkami do góry. Potem stopniowo dokładaj ziemię, aż osiągniesz poziom 2-3 cm poniżej brzegu pojemnika. Po wszystkim solidnie podlej i czekaj na pierwsze zielone pędy. To proste, a efekty mogą Cię zaskoczyć!
Uprawa i ochrona ziemniaków
Gdy twoje ziemniaki wkraczają w fazę zaciekłego wzrostu, kluczowe jest, aby nie pozwolić im pragnąć, zwłaszcza kiedy termometry płoną od upałów. Regularne podlewanie i dodatkowe nawożenie mogą zdziałać cuda dla Twoich plonów. Kiedy tylko zauważysz pierwsze kwiaty, to znak, że pod ziemią zaczynają się formować bulwy.
Warto też zadbać o to, by wokół ziemniaków tworzyć wyższe wałki ziemi, znane jako redliny. To świetny sposób, by trzymać korzenie w chłodzie i ochronić bulwy przed słońcem, które może je zazielenić i uczynić niejadalnymi.
Ziemniaki są dość delikatne, więc gdy za oknem zagrażają przymrozki, warto je osłonić. Jeśli hodujesz je w pojemnikach, masz dodatkowy atut – możesz łatwo przenieść je w bezpieczne miejsce. To prosta, ale skuteczna strategia, by zapewnić sobie obfite zbiory bez zbędnych niespodzianek.
Kiedy i jak zbierać plony?
Gdy kwiaty ziemniaków opadną, to pierwszy znak, że możesz zacząć się szykować do zbiorów. Ale doświadczeni ogrodnicy często dają im jeszcze trochę czasu, licząc na to, że bulwy zdążą jeszcze podrosnąć. Kiedy liście i łodygi zaczynają żółknąć i więdnąć, to najlepszy moment, aby wziąć się za wykopki. Traktuj to jako znak, że czas przestać podlewać – robienie tego na dzień lub dwa przed zbiorami pozwoli ziemi wyschnąć, co znacznie ułatwi cały proces.
A jak się zabrać za zbiory? Podkop pod całą roślinę, używając widłów lub łopaty, zwracając uwagę, by nie uszkodzić bulw. Niektóre ziemniaki oddzielą się łatwo, inne może trzeba będzie delikatnie odczepić.
Sprawdź też: Piwniczka, czyli darmowa lodówka w Twoim ogrodzie
Po wydobyciu z ziemi pozwól ziemniakom trochę podschnąć w suchym miejscu, najlepiej z odrobiną ziemi na skórce. To ułatwi późniejsze czyszczenie. Przy sortowaniu ziemniaków na te do natychmiastowego spożycia i do przechowywania, sprawdź ich skórkę palcem. Te, których skórka łatwo się złuszcza, zjedz jak najszybciej, a te z twardszą skórką odłóż na później. Ziemniaki przechowuj w ciemnym, chłodnym i dobrze wentylowanym miejscu, najlepiej w papierowej torbie czy worku jutowym.
Nic nie smakuje lepiej niż własnoręcznie uprawiane, ugotowane i zjedzone ziemniaki. To prawdziwa kulinarna przygoda czekająca na odkrycie!
Najczęstsze problemy z sadzeniem ziemniaków
Ziemniaki to twardziele, ale i one mają swoje słabe punkty. Ślimaki, mątwiki, czy zaraza ziemniaka to tylko niektóre z niespodzianek, które mogą na nie czekać. Zaraza, ta największa złośnica, może doprowadzić do zgnilizny łodyg i bulw, a w rezultacie – do śmierci rośliny. Jest to szczególnie problematyczne w ciepłych, wilgotnych warunkach.
Aby uniknąć takich kłopotów, warto postawić na odmiany odporne na zarazę, jak Setanta czy Sarpo Mira. Niektóre wcześniejsze odmiany mogą też uniknąć zarazy, zbierane, zanim ta zdąży się pojawić. Dobrze jest też zwrócić uwagę na odmiany, które stawiają czoła szkodnikom.
Ale to nie tylko szkodniki i choroby dają ziemniakom popalić. Zdrowe, smakowite bulwy zależą od wielu czynników, w tym od żyzności gleby i kaprysów pogody. Zmienne warunki, jak przemiennie nawiedzające ulewy i susze, mogą sprzyjać takim problemom jak paciorkowatość czy dzieciuchowatość bulw. Nieodpowiednie przygotowanie gleby? Witaj, rdzawa plamistość miąższu.
Nie wolno też zapominać o chwastach – perz, różne wersje rdestu, lebioda – które nie tylko są trudne do pokonania, ale mogą zredukować plony nawet o 70% i utrudnić zbiory. Więc jeśli chcesz cieszyć się obfitym zbiorem ziemniaków, lepiej mieć plan na te zielone intruzy.
Mam nadzieję, że po lekturze powyższego artykułu, wiesz już, kiedy sadzić ziemniaki i jak robić to w poprawny sposób! Jeśli masz jakieś pytania, to zadaj je w komentarzu. Ewentualnie może chcesz się podzielić z nami swoim ulubionym daniem, do którego wykorzystuje się kartofle? 🙂
Źródło zdjęć: Adobe Stock
